Het uitzwaaien van Amstelveen door Aalsmeerders op de laatste vrijdag van 2019 ging niet alleen over de samenwerking die als een mislukte missie lijkt te eindigen. Als deelnemer merkte ik een veel breder ongenoegen, dat past bij de belangrijke trend van protesten die 2019 zo typeert: boeren, bouwers, verplegers, onderwijzers. Ik hoop dat onze lokale volksvertegenwoordigers het lokale signaal ook oppikken.
Leuk en ludiek, maar…
Je kunt natuurlijk de actie van de DIP’ers als leuk en ludiek bestempelen en dat was het ook. Het bewees in ieder geval, dat de DIP’ers, oprichters van onder meer de Pramenrace, Plaspop en andere ‘illegale’ evenementen in Aalsmeer, haarfijn aanvoelen wat er in hun dorp leeft. Na hun tiende Pramenrace lanceerden zij in 1996 het idee van BAH (Behoud Aalsmeerse Humor) als politieke partij. Dat initiatief werd stopgezet, omdat de potentiële aanhang te groot bleek. Het was alleen maar een grap… en stel je voor dat ze nog in de politieke arena moesten meekibbelen, liever niet.
Nauwelijks argumenten
Als 1e invalDIP’er was ik erbij, op die 27e december. Eén oproepje in de media veroorzaakte een opkomst van 70-75 bezorgde bewoners. Ik heb ze geteld, op die ijskoude middag in 2019 eind van de middag. Geen hoogwaardigheidsbekleders, volksvertegenwoordigers of politie. Dat laatste was ook helemaal niet nodig, de DIP’ers houden het altijd netjes. Het voorstel om het gemeentebord ‘Amstelveen’ om te draaien werd resoluut afgewezen: ‘Geen vernielingen of iets wat daar op lijkt’. De stoutste actie was het afvoeren van een vuurpijl in de rood-groen-zwarte kleuren van de vlag van Aalsmeer. Die vlag werd ook over het bord van Amstelveen gehangen, de een-na-stoutste actie. En na krap een uurtje werd de boel opgeruimd en ging iedereen verkleumd en met een warm gevoel van saamhorigheid huis- of werkwaarts.
Op gebrek aan belangstelling vanuit Amstelveen na heb ik op de koudste vrijdagmiddag van 2019 geen enkele klacht over de samenwerking gehoord. Wel over het onduidelijke klimaatbeleid van de overheid. Over het woningtekort, vooral voor jongeren en ouderen. Over Schiphol, dat maar doordendert. Over slechte wegen en fietspaden. Over onbegrip voor de hierboven al genoemde protesterende groepen.
Wel veel klachten
Die klachten zijn er natuurlijk wel. Wat doorsijpelt in de media is een ICT-fiasco in Amstelveen, waar Aalsmeer aan mee moet betalen zonder inzicht te krijgen in wat er dan voor de inwoners en bedrijven gaat verbeteren. De vanaf 2014 voorgestelde én gerealiseerde bezuiniging is al lang weer ingehaald en begrotingen worden stelselmatig opgeplust. ‘En dat gaat voorbij aan ons budgetrecht’, stelt Dirk van Willegen, fractievoorzitter van het Aalsmeerse CDA. De grootste partij en drager van de raadsbrede coalitie.
Dus langzamerhand ging het wringen tussen het grote Amstelveen (90.000 inwoners) en het kleine Aalsmeer (30.000 inwoners). De ambtelijke samenwerking was over het algemeen goed en veel ging er ook goed, zoals de klantenservice. Ik ken ondernemers, die onder het Amstelveense gesternte veel tevredener zijn dan destijds onder het Aalsmeerse.
Blunders in de beeldvorming
Het zijn kleine foutjes in grote gemeentelijk apparaten, maar toch. Een oud-collega Statenlid van mij in Amstelveen bleek zich veel kwader te maken dan ik zou denken over een brief die zij kreeg met het logo van Aalsmeer. En omgekeerd zou het zomaar zo kunnen zijn dat nieuwe inwoners van Aalsmeer, zoals onze nieuwe burgemeester Gido Oude Kotte, verwelkomd zijn met een brief met het logo van Amstelveen…
Want ik hoor veel van dit soort kleine missertjes, die funest zijn voor de beeldvorming. Met als mooiste voorbeeld nog steeds, dat de strobalen in de bochten van de Pramenrace geïmpregneerd moesten zijn. (Voor de Amstelveense lezers: dit is een ‘race’ op water en voor de Aalsmeerse: het is een voorschrift uit Den Haag, dit terzijde).
Oppoken en olie op het vuur
Waarnemend burgemeester Bas Eenhoorn (VVD) pookt eind 2018 de in Aalsmeer inmiddels gebluste veenbrand nu intergemeentelijk op met zijn openbaring over ‘metaalmoeheid’ en ‘haarscheurtjes’. Hij gooide vervolgens olie op het vuur door bij een bestuurlijke fusie tussen Amstelveen en Aalsmeer, een stap verder dus dan de huidige ambtelijke samenwerking, ook meteen maar Ouder-Amstel en Uithoorn te willen betrekken.
Fractievoorzitter van de Amstelveense VVD, Kees Noomen, wakkert halverwege 2019 het vuur aan met vergelijkingen, waardoor Aalsmeer het ‘Griekenland aan de Amstel’ wordt genoemd. En zijn collega-raadslid Harmen van der Steenhoven (D66) doet later stoer door te voorspellen dat Aalsmeer in 2040 niet meer bestaat en zet ‘Aalsminder’ boven zijn column in september.
Voer voor discussie
En dat alles is natuurlijk voer voor degenen die samenwerking niet zien zitten, laat staan een fusie. En inhoudelijk kunnen ze best gelijk hebben. Veel fusies mislukken, ook gemeentelijke. Of de gestelde doelen worden niet gehaald, maar een weg terug is er niet. Maar in de discussie overheersen vaak de emoties, vooral die over het teloorgaan van de identiteit en de saamhorigheid Daarover heb ik mij al eerder en vaker verbaasd, zeker in mijn periode als Statenlid in Noord-Holland. De Kudelstaartse identiteit of de saamhorigheid in De Kwakel zijn echt niet verloren doordat die vitale kernen deel uitmaken van Aalsmeer en Uithoorn. En Amstelvener Van der Steenhoven kan ik voorspellen, dat in 2040 zijn dorp ook niet meer bestaat. In mijn geboortejaar 1956 waren er zo’n 1.000 gemeenten, vorig jaar 335. Die trend is duidelijk. Want naast de emotie is er de rationaliteit. De inwoners van Weesp bleken na een referendum in maart 2018 vóór een fusie met Amsterdam te zijn, dat zou je niet verwachten vanuit dat historische stadje. De reden bleek vooral, dat je huis een stuk meer waard is als je kunt zeggen het in Amsterdam staat…
En toch, die emotie
En toch, die emotie. De schrijver van het Groot Aalsmeers Dictee oogstte applaus eind november vorig jaar met zinnetjes als:
-‘De gratuïteit van Amstelveen om Aalsmeer bestuurlijk te annexeren getuigt van de patjepeeërige instelling die hoort bij stadse fratsen, al heeft Amstelveen by the way niet eens stadsrechten.’
– ‘Aalsmeer zal zich via een politiek vluggertje of na een duediligenceonderzoek niet laten hijen met het dedaigneuze vluggerdje Amstelveen. Dat zou impardonnabel zijn…’
Hij verwees naar het bestuurlijk vluggertje in 2011 van de burgemeesters Pieter Litjens (Aalsmeer, VVD, vertrokken in 2012) en Jan van Zanen (Amstelveen, VVD, vertrokken in 2013). Dat ging als ambtelijke samenwerking in per 2013. Dat was toen natuurlijk koren op de molen van de toenmalige net begonnen fusiegrage Commissaris van de Koning Johan Remkes (Noord-Holland, VVD, begon in 2010). Hij zag het met plezier als voorloper voor een bestuurlijke fusie, een van zijn stokpaardjes.
Zij aan zij en samen
Fractievoorzitter Pier Rinks van het CDA in Amstelveen constateerde op 26 november 2019 dat het voorstel van zijn college om de ontvlechting met Aalsmeer aan te gaan uitging van ‘wij en zij. En dat zou ‘zij aan zij’ moeten zijn’.
Beter kan de vinger niet op de zere plek worden gelegd, zeker als een Amstelvener die vinger legt.
En de les die we er uit trekken is om niet uit te gaan van zelfredzaamheid maar van samenredzaamheid, om bijna oud-wethouder Robbert-Jan van Duijn (dank, voor alles) van Aalsmeer te citeren.
Hermen de Graaf
Deze column is eerder geplaatst bij onze collega’s van Aalsmeer Vandaag.
Hermen de Graaf is communicatieadviseur. Kudelstaarter – en bazuint dat ongegeneerd rond. Man van contacten, vooral in bloemenland. Twittert dat het een lieve lust is. Voormalig CDA-statenlid in provincie Noord-Holland. Jongleert graag met ‘duurzaamheid’ en ‘rentmeesterschap’. Eigenwijze kerel.